هوش موفق چیست؟
امروزه افراد در جهانی بسیار پیچیده و پویا زندگی می کنند؛ جهانی که در آن فن آوري، اقتصاد و نیازهاي شغلی به طور مستمر در حال دگرگونی و تغییر است. در این شرایط براي این که افراد در زندگی شان موفق شوند، نیاز دارند تا در مهارت هایشان به خوبی عمل کنند. افرادي موفق اند که بتوانند از توانایی هاي تفکر تحلیلی، خلاق و عملی براي رسیدن به موفقیت استفاده کنند. موفقیت تنها در بافت فرهنگی- اجتماعی خود فرد تعریف می شود؛ در فرهنگ اجتماعی ما، با توجه به ارزشهاي مورد پذیرش جامعه، موفقیت نیز معنی و مفهوم خاص خود را می یابد. بدین معنی که موفقیت با توجه به مجموعهاي از ارزشها، ملاكها و یا انتظارهاي خود فرد و دیگران شکل می گیرد.
بافت فرهنگی–اجتماعی جوامع شرقی به ویژه جامعه ما، به لحاظ جمع گرایی و ترکیب سه نوع توانایی تحلیلی، خلاق و عملی و تعادل همزمان بین آن- ها میتواند موفقیت افراد را در زندگی شان رقم بزند. توانایی تحلیلی زمانی استفاده می شود که فرد قدرت تحلیل، ارزشیابی و مقایسه را داشته 5 باشد. همچنین توانایی خلاق که از سطوح بالاي شناختی در نظریه بلوم می باشد، زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که فرد خلق، اختراع یا اکتشاف می کند و سرانجام توانایی عملی، هنگامی نمایان می شود که فرد به عمل اقدام می کند، یا آن چه را می داند به کار می برد و یا آن چه را که یاد گرفته است، استفاده می کند. افرادي داراي هوش موفق هستند که تعادلی از این سه نوع توانایی تفکر را در برخورد با موقعیت ها نشان می دهند.
در بسیاري از برنامه هاي آموزشی، متأسفانه فقط بر هوش تحلیلی، آن هم بر سطوح پایین آن تأکید می کنند. در حالی که به دو جنبه دیگر هوش، یعنی هوش خلاق و عملی که براي موفقیت در زندگی، حیاتی و لازم است، کمتر توجه شده یا اصلاً توجهی نمی شود. تفکر خلاق و نوآورانه، همراه با الگوي حل مسأله و انجام تحقیق و پژوهش، از جمله مهارت هاي اساسی مورد نیاز براي فراگیران در قرن بیست و یکم می باشد. تمرکز اصلی در تفکر خلاق و نو، شامل تولید ایده هاي اصیل و پاسخ به مسایل یا موقعیت هاي ویژه است که این مهم را می توان از طریق آموزش تفکر خلاق به فراگیران آموخت. متأسفانه در مدارس، بیشترین تفکري که از دانش آموزان انتظار میرود، تفکر تحلیلی است، اما در خارج از مدرسه و در دنیاي واقعی، اهمیت تفکر خلاق و به ویژه تفکر عملی، خیلی بیشتر مورد انتظار است.
پرسشنامه هوش موفق، سه هوش تحلیلی کاربردی و خلاق را اندازه می گیرد.این هوش ها می توانند ویزگی های زیر را در افراد آشکار کنند:
هوش تحلیلی:
این هوش شامل استدلال و منطق انتزاعی است. توانایی تکمیل تحصیلات آکادمیک، حل مسئله مانند مواردی که در آزمون های هوش استفاده می شود. این نوع وظایف معمولاً مشکلات مشخصی را ارائه می دهند که فقط یک پاسخ درست دارند. آزمون های هوش نظیر وکسلر می توانند این نوع از هوش را بسنجند.
هوش خلاق یا ترکیبی:
به توانایی کنار آمدن موفقیت آمیز با شرایط جدید و غیر معمول با بهره گیری از دانش و مهارت های موجود می گویند. افراد با هوش خلاق بالا ممکن است پاسخ های “غلط” بدهند زیرا آنها مسائل را از منظر دیگری می بینند. افرادی که در حال یادگیری هستند از این هوش بهره می برند.
هوش عملی:
توانایی سازگاری با زندگی روزمره با بهره گیری از دانش و مهارت های موجود. هوش عملی فرد را قادر می سازد آنچه را که باید در یک محیط خاص انجام شود درک کند و سپس این کار را انجام دهد. این هوش توسط آزمون های هوش سنجیده نمی شود.