هرآنچه برای انتخاب رشته باید بدانید در اینجا به شما می گوییم
ویلیام گلاسر از بزرگترین روانشناسان معاصر و ارائه دهنده تئوری انتخاب در مطالعه ای گسترده به این نتیجه رسید که سطح کیفی زندگی انسان ها به 2 عامل بسیار مهم بستگی دارد:
انتخاب های گذشته
ارتباطات با اطرافیان
به دقت هم که بررسی کنیم می بینیم انتخاب های گذشته ما تاثیر شگرفی بر سطح کیفی زندگی ما گذاشته است. پس هرچه با دقت و هوشمندی بیشتری در انتخاب ها دقت کنیم بی شک کیفیت زندگی بالاتری را در زندگی تجربه می کنیم.
انتخاب رشته در کنار انتخاب شغل و همسر از مهمترین انتخاب های زندگی هر انسانی است. اما نکته مهم این است که انتخاب رشته به تنهایی منجر به بالارفتن کمیت و کیفیت زندگی ما نمی شود. کلیپ زیر را مشاهده نمایید:
انتخاب رشته خردمندانه چگونه انتخابی است؟
برای اینکه انتخاب رشته خردمندانه ای داشته باشیم باید بتوانیم عوامل اثر گذار در انتخاب شغل را خوب شناسایی کنیم. چرا که قرار است رشته انتخابی ما به شغل ختم شود. رشته به خودی خود ارزشی ندارد مگر اینکه در آینده به شکل گیری بخشی از هویت ما یعنی همان شغل کمک کند. دنیای امروز با دنیای پدران و مادران ما تفاوت بسیار زیادی کرده است. در قدیم شغل ها طول عمر بسیار زیادی داشتند و یک شغل صدها سال دوام داشت اما الان با رشد پر شتاب تکنولوژی این طول عمر بسیار کوتاه شده است. پس بهتر است ابتدا با بعضی از واقعیت های دنیای مشاغل آشنا شویم:
واقعیت های امروز و فردای دنیای مشاغل
طول عمر مشاغل بسیار کوتاه شده است.
در گذشته های نه چندان دور، فردی در اداره، شرکت یا کارخانه ای استخدام می شد و در شغلی تقریبا ثابت به مدت 30 سال کار می کرد و سپس به افتخار بازنشستگی نائل می آمد. امروزه دیگر خبری از این استخدام رسمی و با حاشیه امن نیست یا بسیار کمرنگ است. نیروی کار ممکن است هرچند سالی را در شغلی و سازمانی کارکند و امنیت شغلی هم نداشته باشد. در همه جای دنیا این واقعیت در حال تحقق است کافیست کمی به افراد شاغل دور و برمان نگاه کنیم البته کسانی که جدیدا به سر کار رفته اند. می بینم که همه می گویند قرار دادهای سه ماهه یا حداکثر یک ساله داریم.
تکنولوژی جزء جدایی ناپذیر مشاغل شده است.
امروزه در هر کسب کاری ردپای تکنولوژی را می بینیم. به ویژه از دوران همه گیری کرونا به این طرف که بیشتر هم شده است. بسیاری از مشاغل با ورود تکنولوژی به حوزه کسب کارها متحول و یا حذف شده اند. افرادی هم که باقیمانده اند باید بتوانند با تکنولوژی به خوبی کار کنند. دوست داشتن و نداشتن کار با تکنولوژی دیگر مطرح نیست باید کارمندان بین کار و تکنولوژی و اخراج یا تنزل پست یکی را انتخاب کنند. بسیاری از شغل ها هم با ورود تکنولوژی در حال نابودی هستند. مانند انواع اپراتورها و کارمندان تحویل و تحول پس لازم است تکنولوژی را هم به عنوان یک رقیب در معادلات شغل یابی به حساب آوریم.
با دنیای VUCA چه کار کنیم؟
جهان ووکا (VUCA world) در اصل به جهان امروز که جهانی نوسانی (volatility)، سرشار از عدم قطعیت و اطمینان (uncertainty)، پیچیده (complexity)، مبهم و رازآلود (ambiguity) است ، اشاره دارد.
نوسان (Volatility)
وضعیت نوسانی یعنی وضعیتی که در آن بیثباتی وجود دارد. قیمت ها روز به روز تغییر می کنند. نفت، دلار، طلا و سایر منابع در حال نوسان هستند و کار پیش بینی و برنامه ریزی را سخت نموده اند.
عدم قطعیت (Uncertainty)
عدم قطعیت اصطلاحی است برای توصیف وضعیتی که به علت فقدان دانشِ مشخص مورد استفاده قرار میگیرد. این فقدان دانش مربوط به دانستن علتها و معلولها نیست، بلکه به این معنی است که آیا یک رویداد خاص به اندازه کافی برای شکل دادن به زنجیره ای از علتها و معلولها، مهم و معنادار است یا خیر؟
پیچیدگی (Complexity)
وضعیت پیچیده با بسیاری از بخش های متصل به هم مشخص می شود. باز هم این مورد از وضعیت متزلزل و نوسانی یا نامعین و همراه با عدم قطعیت، متفاوت است. در اینجا تغییر غیر قابل پیش بینی یا ناپایدار وجود ندارد و شما با فقدان اطلاعات کلیدی مواجه نیستید. در واقع، اطلاعات زیادی هم در مورد موضع مورد بررسی وجود دارد، اما پردازش همه آنها باعث گیجی و سردرگمی می شود.
ابهام (Ambiguity)
ابهام مشخص کننده موقعیت هایی است که شک و تردید در مورد ماهیت روابط علت و معلول وجود داشته باشد. یک وضعیت مبهم معمولاً در اطراف یک محصول کاملا جدید، بازار، نوآوری و یا فرصت می چرخد.
با شرایط بالا باید برای انتخاب رشته خیلی حواسمون جمع باشه.
کلیپ زیر را ببینید تا بیشتر حواستون را جمع کنید
برای رسیدن به شغل رویایی خودت خوب فکر کن تحقیق کن و با مشاوران مسیر شغلی مشورت کن
آینده پژوهی روزنه ای به آینده
آینده پژوهی منعکس میکند که چگونه از دل تغییرات (یا تغییر نکردن) «امروز»، واقعیت «فردا» تولد مییابد. درواقع آینده پژوهی مجموعه تلاشهایی است که بااستفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر و یا ثبات، به تجسم آینده ای بالقوه و برنامه ریزی برای آنها میپردازد.
آینده پژوهی رویکردی تلفیقی نسبت به جهان است. آیندهپژوه به رشتههای مختلفی گریز میزند تا بتواند از مجموعهی مطالعات میانرشتهای خود، به ایدههای بدیع و کارآمدتر دست پیدا کند. هدف آیندهپژوه این است که از خلال یک بافت پژوهشی پیشروگرا به دیدگاهی اجمالی برسد.
4 جزء آینده پژوهی
1- روندها: از گذشته تغیییرات ممتد و معناداری شروع شده و ادامه دارد. به عنوان مثال گرم شدن آب و هوای کره زمین، کاهش جمعیت، بحران آب و انرژی و….. شناسایی و درک این روند ها می تواند به فرصت هایی برای اشتغال تبدیل شود. هرجا مشکلی هست راه حلی هم وجود دارد و برنده کسی است که برای این مشکل راه حلی پیدا کند و به یک کسب وکار تبدیل نماید.
2-رویداد ها: بعضی رویدادها هستند که سرعت روندها را کم یا زیاد می کنند. مثلا کرونا باعث شد تا روند دیجیتالی شدن کسب و کارها افزایش یابد. اکثریت مردم به این باور رسیده اند که فرزند کمتر به افزایش رفاه آنان منجر می شود ولی مشکلات اقتصادی به وجود آمده به این روند کمک کرد.
3- چشم اندازها: با توجه به رویدادها و روندها من برای آینده شغلی خودم کدام روند و مسی را انتخاب می کنم؟
4- اقدامات: اکنون باید چه کارهایی آنجام دهم؟ چه تصمیم های مهمی را در زندگی بگیرم و یا اینکه چه مهارتهای خاصی را فرا گیرم
5 روند پر طرفدار با درآمد خوب برای آینده
در این جا 5 روند کلی مشاغل که حاصل پژوهش های آینده پزوهی است آورده شده است.
هوش مصنوعی در حال حاضر هم به سرعت درحال پیشرفت و جایگزین شدن با بسیاری از مشاغل است.
نوروساینس یا علم مطالعه اعصاب و رفتار انسان می تواند به رونق کسب و کارها منجر شود.
تکنولوژی های واقعیت مجازی و افزوده دنیاهای جدیدی مانند متاورس را خلق می کنند.
پرینتر های مصنوعی در ساخت اعضای بدن تا ساختمان و خودرو به شکل شگفت انگیزی به ما کمک می کنند.
هنر تنها موضوعی است که از قلمرو روبات ها خارج است. انسانها به هنر شدیدا محتاج هستند.
آیا همین امسال می تونم رشته و شغل دانشگاهی ام را به طور دقیق انتخاب کنم؟
واقعیت این است که مشاغل به سرعت درحال تحول و تغییر هستند.شغل ها براساس نیازها و خواسته های انسان ها بوجود می ایند وقتی نیازها و خواسته های انسان ها تغییر کردند شغل ها هم تغییر می کنند و یا اینکه با شغل های دیگری ترکیب می شوند. حال با این سرعت روز افزون تغییر مشاغل بویژه اینکه با سرعت تکنولوژی هم همراه شده است نمی توانیم برای آینده دراز مدت خود از همین اکنون انتخاب رشته نماییم. کاری که باید انجام دهیم این است که مسیر ها و شاهراه های اصلی را انتخاب نماییم. وقتی در شاهراه و مسیر اصلی قرار گرفتیم و قدرت انعطاف پذیری خودمان را هم افزایش دادیم می توانیم در آینده متناسب با نیاز و خواسته انسانها شغلی به روز انتخاب نماییم
مسیرها ی اصلی در فرآیند انتخاب رشته پایه نهم
در این مسیر شما بایدمشخص نمایید که چقدر علاقمند هستید محیط کاری شما محیطی باشد که در آن افراد و آدم ها سوژه های شما هستند به عنوان مثال آیا کارکردن در محیط های مانند مدارس،دانشگاهها یا هرجایی که انسان رودروی شماست را چقدر ترجیح می دهید کم یا زیاد یا متوسط.
در حالت بعدی چقدر دوست دارید محیط کاری شما و شیوه انجام کارتان با ابزار و وسایل مکانیکی و الکتریکی باشد. به عنوان مثال تعمیرکار، تولید کننده وسایل و یا نگهداره تجهیزات. مقدار آنرا مشخص نمایید. کم یا زیاد یا متوسط.
در حالت سوم چقدر کارکردن با ایده ها را دوست دارید یه عنوان مثال طراحی یک ماشین یا بهبود فرایند تولید یک وسیله و یا ارائه طرحی خلاقانه در جهت حل یم مشکل در یک سیستم کاری. مشخص کنید که چقدر علاقمند هستید.
آیا دوست دارید محیط کاری شما و یا شغل شما پویا باشد یا ایستا.
پویا بودن شغل بدین معنی است که مرتبا باید در حال بروز شدن، نوآوری و رشد باشید واین نو شدن و به روز بودن برای شما لذت بخش باشد. مانند یک استاتاپ یا مشاغلی که در حوزه فناوری های نو هستند.
مشاغل ایستا مشاغلی هستند که در آنها به روزرسانی چندانی اتفاق نمی افتتد و شیوه انجام کارها با سال های قبل تفاوت چندانی ندارد.مانند مشاغلی که در حوزه کارهای اداری و کارمندی هستند.
شما مایلید شغل آینده تان بیشتر جنبه های عملی داشته باشد یا تئوری؟
مشاغلی که بیشتر جنبه تئوری دارند مانند طراحی یا ایده پردازی یا محاسباتی عمدتا با دانش فنی به روز سروکار دارند و سعی می کنند با این دانش فنی محصول یا خدماتی را طراحی نمایند. مانند طراحی یک تلویزیون هوشمند یا طراحی یک منزل هوشمند.
مشاغلی که جنبه عملی دارند عمدتا حاصل کار یک طراح را به صورت عملی و کاربردی در می اورند و می سازند و بیشتر به تکنسین معروف هستند کسی که مدار طراحی شده یک کارشناس را به تلویزیون تبدیل می کند بیشتر یک فردی است که به جنبه های عملی علاقمند است.
ساده یا پیچیده بودن شغل می تواند در تداوم و حفظ علاقمندی و انگیزه موثر باشد
اگر شما از ان دسته افرادی هستید که درهنگام پیچیدگی شغل دچار استرس می شوید و از موقعیت فرار می کنید بهتر است مشاغل ساده را انتخاب کنید مانند مشاغل فنی و پشتیبانی وسایل و دستگاههای ساده.
ولی اگر پیچیدگی برای شما چالش های رشد دهنده ایجاد می کنند بهتر است مشاغل پیچیده را انتخاب نمایید. مانند متخصص هوش مصنوعی یا برنامه نویس برای روبات های پزشک
مشاغل رو به نابودی و در حال ظهور
انتظار میرود طی ۵ سال آتی سرعت پذیرش فناوری همچنان ثابت بماند و حتی در برخی مناطق سرعت بگیرد. به دنبال روندی که در سال های گذشته ایجاد شده بود پیشبینی میشود اتخاذ رایانش ابری، دادههای بزرگ و تجارت الکترونیکی همچنان در اولویت اصلی رهبران کسب و کار قرار بگیرد. همچنین گرایشها به سمت رمزنگاری و امنیت، رباتها و هوش مصنوعی افزایش چشمگیری داشته باشند.
همچنین انتظار میرود که بیشتر کسبوکارها و رهبران کسبوکارهای جهانی به سمت اتوماسیون پیش روند. اختلالات فعلی ناشی از قرنطینه پ انقباض اقتصادی، پذیرش فناوری توسط شرکتها را توسعه خواهد بخشید. حدود ۴۳ درصد از مشاغل مورد بررسی در این تحقیق اذعان داشتهاند که تمایل دارند نیروی کار خود را کاهش داده و استفاده از فناوریهای جدید را افزایش دهند. ۴۱ درصد قصد دارند از قراردادهای پیمانکاری برای کارهای تخصصی استفاده کنند و ۳۴ درصد قصد دارند نیروی کار خود را به دلیل یکپارچهسازی با فناوریهای جدید افزایش دهند.
– پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۵، میزان زمانیکه انسانها و ماشینها برای کارهای جاری صرف میکنند، یکسان باشد. بسیاری از شرکتهای دیگر همچنین انتظار دارند در پنج سال آینده به دلیل سایر عوامل، تغییراتی در مکان، زنجیره ارزش و اندازه نیروی کار خود ایجاد کنند.
– اگرچه تعداد مشاغل جدیدی که با پیشرفت تکنولوژی ایجاد شدهاند، نسبت به تعداد مشاغلی که از بین رفتهاند، تاکنون بیشتر بوده است، اما برخلاف سالهای گذشته، روند ایجاد شغلهای جدید کندتر شده و روند تخریب شغلهای قدیمی سرعت خواهد گرفت. کارشناسان انتظار دارند تا سال ۲۰۲۵ نیروی انسانی مشاغل قدیمی از ۱۵.۴ درصد به ۹ درصد (۶.۴ درصد کاهش) و نیروی انسانی مشاغل نوظهور از ۷.۸ درصد به ۱۳.۵ درصد (۵.۷ درصد رشد) برسد.
کارشناسان مجمع جهانی اقتصاد تخمین میزنند که تا سال ۲۰۲۵، حدود ۸۵ میلیون شغل در اثر تقسیم کار بین انسانها و ماشینها از بین بروند و این در حالی است که ۹۷ میلیون شغل جدید ظاهر میشود که با تقسیم کار بین ماشینها و انسانها سازگارتر است.
حالا با این همه پیچیدگی چه کار کنیم؟
به نظر می رسد چاره ای نداریم جز اینکه ببینیم نیاز باز کار و صاحبان کسب و کار چیست و خودمان را با خواسته های آنها تطبیق دهیم. جملات زیر را که آقای مک کله لند به صورت درگوشی با صاحبان کسب و کار گفته است را با دقت بخوانید:
هوش نمیتواند شاخص پیشبینیکننده مناسبی برای عملکرد شغلی باشد.
اگر مدیران میخواهند همکاران و پرسنل توانمندتری داشته و شاهد عملکرد شغلی بالاتری را شاهد باشند، بهتر است به شایستگیها توجه کنند.اگر دنبال موفقیت در کسب و کار خود هستید، بهتر است به جای دانشجویان و دانشآموزانِ برترِ مراکز آموزشی مطرح، به دنبال کسانی باشید که شایستگی بیشتر دارند.
در اینجا آقای مک کله لند اشاره می کند که باید افرادی را که انتخاب می کنید دارای شایستگی باشند. فقط به مدرک تحصیلی، تیپ شخصیتی و یا استعداد آنها توجه نکنید.پس بهتر است شایستگی هایی را در خودمان ایجاد کنیم که صاحبان کسب وکار با شناسایی این ویژگی ها به همکاری با ما ترغیب شوند و سریع ما را به عنوان همکار استخدام نمایند.