استعداد و استعداد یابی

استعداد از جمله مقوله هایی است که از دیر باز مورد توجه انسان بوده است. هر کسی کارش را خوب یا عالی انجام می داد می گفتند استعداد این کار را دارد. از حدود 100 سال پیش مطالعات فروانی در مورد هوش و استعداد صورت گرفت. این مطالعات عمدتا توسط روان شناسان انجام گرفت. هدف آنها این بود که بدانند هر کسی برای چه کاری مناسب تر است و یا اینکه چرا بعضی ها بهتر یاد می گیرند و یا کارها و فعالیت هایی را بهتر انجام می دهند.

 تعریف استعداد از نظر دانشمندان هود و جانسون : استعداد را توانایی بدست آوردن مهارت یا دانشی خاص تعریف می کنند. لیتره استعداد را “آمادگی طبیعی برای کار یا فعالیتی معین ” تعریف می کند. گیبسون و میشل: استعداد عبارت از توانایی های فطری است که به یادگیری کمک می کند و به آن سرعت می بخشد و نحوه و میزان یادگیری فرد را در زمینه های گوناگون در آینده پیش بینی می کند.

 ارتباط هوش و استعداد

هوش به عنوان کلی ترین توانایی به کار می رود، زیرا در هر فعالیتی که نیاز به شناخت دارد وارد می شود. کارها و مشاغل در میزانی که این توانایی کلی را نیاز دارند، متفاوت می باشند. با این وجود چنین اطلاعاتی به تنهایی برای تصمیم گیری های شغلی کافی نیست، زیرا مشاغلی که در یک سطح هستند اغلب در تاکیدشان بر استعدادهای خاص تفاوت دارند. به عنوان مثال معدل دانش آموز یک براورد کلی از توانایی های او به ما می دهد اما نمی تواند میزان قوت و ضعف در هر درس را اعلام نماید. برای میزان موفقیت هر دانش آموز در درس خاص باید به کارنامه او مراجعه کنیم. پس می توانیم هوش را به معدل دانش آموز تشبیه کنیم و نمرات هر درس را به استعداد .

مشاور و سایر متخصصان می توانند از آزمون های استعداد جهت موارد زیر استفاده کنند

الف) شناسایی توانایی بالقوه ای که فرد از آنها آمادگی ندارد؛

ب) ایجاد انگیزه رشد توانایی های خاص یا بالقوه افراد؛

ج) تدارک اطلاعاتی که فرد را در تصمیم گیری تحصیلی یا شغلی و یا در انتخاب از بین فرصت های موجود کمک می کند؛

د) پیش بینی سطح موفقیت تحصیلی یا شغلی که فرد می تواند انتظار آن را داشته باشد؛

ه) گروهبندی افراد بر اساس استعدادهای مشابه جهت کمک به رشد و یا دیگر هدف های آموزشی