اختلال شخصیت چیست؟
اختلال شخصیت چیست؟ با الگوهای پایدار تفکر، احساس و رفتار مشخص می شوند که به طور قابل توجهی از انتظارات فرهنگی منحرف می شوند و منجر به ناراحتی یا اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزه های مهم عملکرد می شوند. این اختلالات با ویژگی های شخصیتی سفت و غیر سازگارانه مشخص می شوند که می تواند چالش هایی را در روابط بین فردی ایجاد کند و بر توانایی فرد برای پیمایش زندگی روزمره تأثیر بگذارد.
اختلال شخصیت چیست؟
کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) ده اختلال شخصیت خاص را طبقه بندی می کند که بر اساس ویژگی های مشابه در سه خوشه گروه بندی شده اند. در ادامه با نگرش برتر سپاهان همراه باشید که به اختلال شخصیت چیست؟ بپردازیم.
طبقه بندی خوشه ها در اختلال شخصیت چیست؟
خوشه A
خوشه A اختلال شخصیت چیست؟ شامل اختلالات شخصیتی است که اغلب به عنوان عجیب یا خارج از مرکز دیده می شوند.
اختلال شخصیت پارانوئید: با سوء ظن و بدگمانی فراگیر نسبت به دیگران مشخص می شود.
اختلال شخصیت اسکیزوئید: با فقدان علاقه به روابط اجتماعی و محدوده محدودی از بیان عاطفی مشخص می شود.
اختلال شخصیت اسکیزوتیپال: شامل باورهای، رفتارها و اضطراب اجتماعی عجیب است.
بیشتر بخوانید: مقیاس های بالینی تست میلون
خوشه B اختلال شخصیت چیست؟
خوشه B اختلال شخصیت چیست؟ شامل اختلالات شخصیتی است که با رفتارهای دراماتیک، عاطفی یا ناپایدار مشخص می شوند.
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی: با بی توجهی به حقوق دیگران، بی مسئولیتی اجتماعی و فریبکاری مشخص می شود.
- اختلال شخصیت مرزی: با روابط ناپایدار، تصویر خود، احساسات و رفتارهای تکانشی مشخص می شود.
- اختلال شخصیت نمایشی: شامل هیجانات بیش از حد و رفتارهای جلب توجه است.
- اختلال شخصیت خودشیفته: با نیاز فراگیر به تحسین، فقدان همدلی و خود بزرگ بینی مشخص می شود.
خوشه C
خوشه C اختلال شخصیت چیست؟ شامل اختلالات شخصیتی است که با اضطراب و ترس مشخص می شوند.
- اختلال شخصیت اجتنابی: با احساسات ناتوانی و حساسیت بیش از حد به ارزیابی منفی مشخص می شود.
- اختلال شخصیت وابسته: شامل نیاز فراگیر و بیش از حد به مراقبت شدن است که منجر به رفتارهای مطیع و چسبنده می شود.
- اختلال شخصیت وسواس فکری عملی (OCPD): با دغدغه بیش از حد نظم، کمال گرایی و کنترل مشخص می شود، که با اختلال وسواس فکری عملی (OCD) که یک اختلال اضطرابی است متفاوت است
این اختلالات شخصیت از طریق الگوهای مداوم بروز می کنند که اغلب توانایی افراد را در عملکرد مؤثر در محیط های اجتماعی، حفظ روابط یا مقابله با استرس، منجر به ناراحتی قابل توجه یا اختلال عملکرد در زندگی آنها مختل می کند.
علل اختلال شخصیت چیست؟
علل اختلال شخصیت چیست؟ اختلالات شخصیت پیچیده و چند وجهی هستند و شامل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روان اجتماعی می شوند. در حالی که هیچ علت قطعی واحدی وجود ندارد، تحقیقات نشان می دهد که هم صفات ارثی و هم تجربیات زندگی به طور قابل توجهی در ایجاد آنها نقش دارند.
عوامل محیطی
تأثیرات محیطی، به ویژه در دوران کودکی، در ایجاد اختلالات شخصیت نیز بسیار مهم هستند. تجربیات نامطلوب مانند سوء استفاده، غفلت و تروما به طور مداوم با افزایش خطر ابتلا به این اختلالات در بزرگسالی مرتبط بوده اند. به عنوان مثال، افرادی که در دوران کودکی مورد سوء استفاده کلامی قرار گرفته اند، سه برابر بیشتر احتمال دارد که در سنین بالاتر به اختلالاتی مانند مرزی، خودشیفته یا پارانوئید مبتلا شوند. علاوه بر این، کودکان دارای مشکلات سلامت روان، مانند اختلال مقابله جویانه-سرکشی (ODD) یا اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به برخی از اختلالات شخصیت قرار دارند.
عوامل ژنتیکی اختلال شخصیت چیست؟
استعداد ژنتیکی نقش مهمی در بروز اختلالات شخصیت ایفا می کند. مطالعات نشان می دهد که ژنتیک ممکن است 30-60٪ از تغییرات در ویژگی های شخصیتی را توضیح دهد، با برخی از واریانت های ژنتیکی که ممکن است بر ایجاد این شرایط تأثیر بگذارند. مطالعات دوقلوها در بررسی وراثت پذیری اختلالاتی مانند اختلال شخصیت مرزی نقش مهمی داشته است و نشان می دهد که عوامل ژنتیکی می توانند به طور قابل توجهی بر رشد شخصیت تأثیر بگذارند. با این حال، تعامل بین ژنتیک و عوامل محیطی ضروری است، زیرا برخی از افراد دارای استعداد ژنتیکی ممکن است هرگز دچار اختلال شخصیت نشوند در صورتی که در معرض برخی محرک های محیطی قرار نگیرند.
بیشتر بخوانید: رابطه بین شخصیت و موفقیت
تعامل عوامل
تعامل بین عوامل ژنتیکی و محیطی برای درک شروع اختلالات شخصیت بسیار مهم است. محققان تاکید می کنند که در حالی که ژنتیک می تواند آسیب پذیری ایجاد کند، شرایط نامطلوب محیطی اغلب بیان اختلالات شخصیت را تحریک می کند. به عنوان مثال، تجربیات دوران کودکی مانند تروما و غفلت می تواند به طور قابل توجهی احتمال ابتلا به این شرایط پیچیده سلامت روان را افزایش دهد، که اهمیت در نظر گرفتن هر دو زمینه ژنتیکی و محیطی را در تشخیص و درمان برجسته می کند.
تشخیص اختلال شخصیت چیست؟
تشخیص اختلال شخصیت چیست؟ اختلالات شخصیت شامل ارزیابی جامعی بر اساس معیارهای تثبیت شده است. طبق DSM-5، فرد باید الگوهای مزمن و فراگیر رفتار را نشان دهد که به طور قابل توجهی عملکرد اجتماعی، کار و روابط او را مختل می کند. علائم باید بر دو یا چند مورد از موارد زیر تأثیر بگذارند: افکار، احساسات، عملکرد بین فردی و کنترل تکانه. علاوه بر این، این الگوهای رفتاری معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می شوند و نمی توان آنها را به اختلالات روانی دیگر، مصرف مواد یا شرایط پزشکی نسبت داد.
معیارهای تشخیص اختلال شخصیت چیست؟
برای تشخیص اختلال شخصیت، افراد باید معیارهای خاصی را که در DSM-5 مشخص شده است، برآورده کنند. این شامل وجود اختلال متوسط یا بیشتر در عملکرد شخصیت همراه با بروز ویژگی های شخصیتی پاتولوژیک است. DSM-5 همچنین به تشخیصی به نام “اختلال شخصیت مشخص شده با ویژگی” اجازه می دهد که توصیف دقیق تری برای مواردی ارائه می دهد که به طور کامل در هیچ دسته اختلال شخصیت خاصی قرار نمی گیرند.
تشخیص افتراقی اختلال شخصیت چیست؟
قبل از اینکه بتوان اختلال شخصیت را تشخیص داد، پزشکان باید تشخیص افتراقی را برای حذف سایر اختلالات یا شرایط پزشکی که ممکن است مسئول علائم مشاهده شده باشند، انجام دهند. این فرآیند بسیار مهم است زیرا به روشن شدن تشخیص کمک می کند و اطمینان حاصل می کند که علائم قابل انتساب به عوامل دیگر نیستند. آستانه های تشخیص از نظر تجربی تعیین می شوند تا تغییرات در شیوع اختلال را به حداقل برسانند و همپوشانی با سایر اختلالات شخصیت را کاهش دهند در حالی که روابط را با اختلالات روان اجتماعی به حداکثر می رسانند.
چالش های تشخیص
چالش های قابل توجهی در تشخیص اختلالات شخصیت، به ویژه با شرایطی مانند اختلال شخصیت مرزی (BPD) وجود دارد. مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به BPD اغلب با انگ اجتماعی مواجه می شوند و ممکن است تمایلی به افشای تشخیص خود نداشته باشند، که می تواند بر نتایج درمان آنها و درک کلی از وضعیت آنها تأثیر بگذارد. نرخ بالای خودکشی در بیماران BPD، همانطور که در نظرسنجی ها گزارش شده است، ماهیت حیاتی تشخیص دقیق و استراتژی های مداخله ای مؤثر را برجسته می کند. در عمل بالینی، اذعان می شود که دستورالعمل های تشخیصی از DSM اغلب در هنگام تشخیص اولیه و در طول درمان مداوم مورد مشاوره قرار می گیرند. با این حال، ماهیت در حال تکامل ادبیات علمی نیاز به بهروزرسانیهای منظم این دستورالعملها دارد تا اطمینان حاصل شود که آنها منعکسکننده درک فعلی و بهترین شیوههای مراقبتهای بهداشتی روان هستند.
بیشتر بخوانید: تاثیر اختلالات خواب بر سلامت روان
درمان اختلال شخصیت چیست؟
درمان اختلال شخصیت چیست؟ اختلالات شخصیت شامل ترکیبی از مداخلات روان درمانی و در برخی موارد، داروها است. استراتژی های درمانی مؤثر برای رسیدگی به علائم پیچیده مرتبط با این اختلالات، که اغلب شامل ناراحتی عاطفی و رفتارهای ناسازگارانه است، ضروری است.
روان درمانی
روان درمانی رویکرد اصلی برای درمان اختلالات شخصیت است و چندین روش درمانی اثربخشی را نشان داده اند. روان درمانی شناختی رفتاری (CBT) طولانی مدت و روان درمانی پویشی برای بیماران، به ویژه آنهایی که در خوشه B اختلالات شخصیت طبقه بندی می شوند، از جمله اختلالات شخصیت ضد اجتماعی و مرزی، به ویژه مفید بوده است.
انواع روان درمانی
درمان رفتاری دیالکتیکی (DBT): در ابتدا برای اختلال شخصیت مرزی توسعه یافت، DBT بر آموزش مهارت های مقابله ای، تنظیم هیجانات و اثربخشی بین فردی تمرکز دارد. این روش اثربخشی خود را در کاهش رفتارهای خودآزاری و بهبود ثبات عاطفی نشان داده است.
روان درمانی شناختی رفتاری (CBT): این درمان با هدف تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی، به بیماران در توسعه استراتژی های مقابله ای مؤثر کمک می کند. این روش به دلیل اثربخشی آن در اختلالات شخصیتی مختلف به طور گسترده شناخته شده است.
درمان مبتنی بر ذهنیت (MBT) : MBT به بیماران کمک می کند تا توانایی خود را در درک حالات ذهنی خود و دیگران بهبود بخشند و روابط بین فردی و پاسخ های عاطفی بهتری را تقویت کنند.
روان درمانی پویشی: این رویکرد بر درک فرآیندهای ناخودآگاه و تجربیات گذشته که رفتار فعلی را شکل می دهند، تأکید دارد. برای بیماران مبتلا به اختلالات شخصیت وابسته یا اجتنابی توصیه می شود.
داروهای اختلال شخصیت چیست؟
در حالی که روان درمانی سنگ بنای درمان اختلالات شخصیت است، ممکن است داروها برای رسیدگی به علائم همراه مانند اضطراب یا افسردگی تجویز شوند. با این حال، برای پزشکان ضروری است که ارزیابی های کاملی را انجام دهند تا از تشخیص اشتباه جلوگیری کنند و اطمینان حاصل کنند که هرگونه مداخله دارویی برای برنامه درمانی کلی بیمار مناسب است.
بیشتر بخوانید: روانسنجی چیست و چرا مهم است؟
ملاحظات بالینی
درمان مؤثر اختلالات شخصیت اغلب نیازمند رویکردی ساختاریافته است که در آن روش های درمانی به خوبی با سایر خدمات حمایتی ادغام شده اند. درمان بستری معمولاً برای مواردی که شامل عوامل خطر شدید، مانند سوء مصرف مواد یا ایده های خودکشی قابل توجه است، محفوظ است، در حالی که درمان سرپایی برای موارد کمتر حاد مناسب است. تحقیقات نشان می دهد که پروتکل های درمانی تعریف شده به خوبی احتمال نتایج موفقیت آمیز را افزایش می دهند، به ویژه هنگامی که معیارهای استاندارد برای ارزیابی صلاحیت درمانگر و پایبندی به برنامه های درمانی به کار گرفته می شوند.